YİRMİ YAŞ DİŞLERİ VE ÇEKİMİ

Yirmi Yaş Dişleri (Akıl Dişleri-20 lik Dişler-Gömülü Dişler) Nedir?

Gömülü Dişler-Gömük Dişler

Sürme yaşı ve zamanı geldiği halde, çeşitli nedenlerle normal oklüzyonda yerini alamayan, yumuşak doku veya kemik içerisinde kısmen veya tamamen kalmış dişler, gömülü diş veya daha bilimsel bir ifade ile “gömük dişler” olarak tanımlanmaktadır. En çok rastlanan gömük dişler, yirmi yaş dişleridir. Yirmi yaş dişlerinden başka, köpek dişleri, küçük azı dişleri ve hatta ön ve yan keser dişler de gömük diş olarak kalabilmektedir.

Gömülü dişler, bir çok sorunu beraberinde getirdiğinden, diş tedavilerinde ayrı ve önemli bir alanı oluşturur.

Yirmi Yaş Dişleri

Yirmi yaş dişleri, halk arasındaki yaygın kullanımı ile akıl dişi veya 20 lik diş olarak da bilinen, çenenin her iki tarafının sonunda bulunan ve en son süren büyük azı dişlerdir. Bu dişler, genetik özellikler, ırksal özellikler, beslenme şekilleri, dişlerin fonksiyona katılımı gibi etkenlere göre farklılıklar gösterse de, genellikle, bayanlarda 21-22 yaş, erkeklerde ise 20-23 yaş arasında sürer. Çenelerdeki her dişin gömülü kalma olasılığı bulunmasına karşın, yirmi yaş dişleri gömülü kalma olasılığı en fazla olan dişlerdir.

Yirmi Yaş Dişleri Neden Gömülü Kalır ?

Antropologlar, insanların beslenme şekillerinin değişmesi ve evrimleşme sürecinin devamı gibi bir kısım etkenler nedeni ile insanların çene kemiği yapısının değişme ve küçülme eğilimi içine olduğu görüşündedirler. Anadolu’da Kalkolitik ve Bakır Çağında yaşamış, genç kişilere ait iskeletlerin % 80’inde yirmi yaş dişlerinin bulunması bu görüşü doğrulamaktadır.

Ayrıca, çocuğun farklı anatomik yapılara sahip anne ve babasının birinden genetik olarak küçük çene yapısını alması, diğerinden büyük diş yapısını alması, dişlerin gömülü kalmasına sebep olabilmektedir.

Bununla birlikte, dişlerin neden gömülü kaldıklarına dair başkaca teoriler de vardır.

Gömülü Yirmi Yaş Dişi Belirtileri

Diş ağrısı, kırmızı ve şiş diş etleri, baş ağrısı, ağızda kötü bir tat, çene çevresinde şişlik, kötü nefes kokusu, diş etlerinde kanama halleri gömülü yirmi yaş dişlerinin belirtileri olabilir.

Gömülü Yirmi Yaş Dişlerinin Çekilme Zamanı

Çekimi gerekli kılan hallerde, genç yaşlarda çene kemiği daha esnek ve yumuşak olduğundan dişlerin çıkarılmalarının daha kolay olmasının yanında, genç hastalarda iyileşme süreci daha kısa olabilmektedir.

İlerleyen yaşlarda ise, diabet, kalp, tansiyon gibi olası genel sağlık problemlerine bağlı olarak diş çekim işlemleri daha karmaşık hale gelmekte, cerrahi müdahale sonucu kök kırılmaları, sinir ve sinüs yaralanması ihtimalleri artabilmektedir.

Gömülü Yirmi Yaş Dişlerinin Çekilmesini Gerektiren Haller

• Gömülü diş çevresindeki yumuşak dokunun enfeksiyonu ve dişeti apsesi,
• Gömülü dişin sürme sırasında diğer dişlere baskı yapıp o bölgede basınç ağrısı oluşturması,
• Yarı gömülü dişin çürümesi
• Gömülü dişin komşu dişi çürütmesi
• Gömülü dişin ağızdaki diğer dişlerde çapraşıklık meydana getirmesi veya ihtimali,
• Gömülü dişin çevresinde kist ve tümör gibi lezyonların oluşması ve oluşma ihtimali bulunması,
• Ortodontik tedavi için gömülü dişin çekiminin gerekmesi,
• Tam dişsiz olan ve protez kullanacak hastalarda, protez diş yapımı için gömülü dişin çekiminin gerekmesi,

hallerinde gömülü dişin çekimi uygundur.

Gömülü Dişin Çekimine Engel Olan Haller

• Yaş,
• Hastanın tıbbi hikayesi, genel sağlık durumunun elverişli olmaması,
• Gömülü dişin çekimi sırasında yapılacak işlemlerin, dişin çevresinde damar ve sinirlere zarar verme ihtimalinin bulunduğu haller,
• Hasta isteğini bağlı olarak, şikayet yaratmayan gömülü dişlerin bulunması hallerinde

hasta takibe alınıp çekime gidilmeyebilir.

Gömülü Yirmi Yaş Dişlerinin Çekimi Diğer Dişlerden Farklı mıdır?

Gömülü yirmi yaş dişlerinin çekimi, diğer dişlerden farklılık arzedebilir. Yirmi yaş dişinin çene kemiğindeki konumu, duruşu pozisyonu, büyüklüğü, üzerinin kemikle veya mukoza ile kaplı olması, sinire ve damara yakın pozisyonda bulunması çekimi güçleştirebilir.

Bu nedenle, gömülü diş çekimlerinde küçük olasılıkla da olsa komplikasyon gelişme ihtimali bulunabilmektedir.

Ayrıca, çekim için dişin pozisyonunun zor olması ve dişi çıkarmak için kaldırılan kemik miktarına bağlı olarak, iyileşme sürece normal çekimlere göre daha uzun olabilir. Hastanın da, çekimi müteakip, genel ağız temizliğinde daha titiz davranması, ağız hiyjenini iyi sağlaması gerekir. Hastanın bağışıklık sisteminin zayıf olduğu durumlarda, dişin çıktığı kemik boşluğu enfekte olabilir ve iyileşme süreci daha da uzayabilir.

Yirmilik Diş Çekim Sonrası

Normal diş çekimi sonrası dikkate edilecek hususlara ilave olarak, tamponun yarım saat süre ile ısırılmalı, kanama durmuşsa atılmalıdır.

Çekim zor olmuş ise, ödem oluşmasını önlemek için çekim yapılan bölgeye dışarıdan belirli aralıklarla buz uygulaması, ancak buzun doğrudan cilde temas ettirilmemesi uygun olacaktır.

DİŞ ÇEKİMİ

Diş Çekimi Nedir ?

Diş çekimi, dişi soket denilen yuvasından alma ve uzaklaştırma işleminin adıdır. Diş çekimi, basit bir işlem olup, lokal anestezi altında gerçekleştirilir.

Dişler Neden Çekilir ?

Modern bilim ve teknoloji ile desteklenen günümüz modern diş hekimliğinde, koruyucu diş hekimliği, tedavi etme ve dişi ağızda tutma temel hedef olmakla birlikte;

• Çürüğün dişin köküne ulaşması,
• Kanal tedavisi uygulamasına rağmen dişin kurtarılamayacak durumda olması,
• Diş eti hastalıkları nedeniyle dişin sallanması,
• Travmaya uğramış ve kırılmış dişlerin varlığı,
• Kendiliğinden düşmesi gerektiği halde düşmeyen süt dişlerinin varlığı,
• Dişlerin tam sürmemesi, gömülü veya yarı gömülü halde bulunması,
• Dişlerin kist veya tümör oluşumuna sebep olması,
• Enfeksiyonun, dişi veya çevresindeki kemiği kısmen yok etmesi,

gibi nedenlerle hasta sağlığını korumak için,

• Bazı hallerde de; ağızda tüm dişler için yer kalmaması nedeniyle ortodontik tedavi planlamasının gereği olarak,

diş çekimi yapılabilmektedir.

Dişler Nasıl Çekilir ?

Diş çekimi, çocukluğundan itibaren bir çok kişinin korkulu rüyası ise de; gerçekte, lokal anestezi altında yapılan çok basit bir işlemdir.

Diş hekimi, öncelikle, hastanın genel sağlık ve diş sağlığına ilişkin öyküsünü izler, muayene yapar. Dişin ve çevresindeki kemiğin şeklini, uzunluğunu, pozisyonunu ve yumuşak dokunun durumunu röntgen filmi vasıtasıyla tespit eder. Duruma ilişkin kesin tanı koyar.

Basit bir diş çekim işleminde, lokal anestezi ile bölge uyuşturulduktan sonra, diş, elavatör adı verilen bir aletin yardımıyla gevşetilir, diş hekimi davyesi ile çekilir.

Somut vakaya göre, alttaki kemiği şekillendirmek gerekebilir.

Diş Çekimi Öncesi İçin Tavsiyeler

• Diş çekimine tok karnına gelmeniz uygun olur.
• Kalp hastalığı, diabet veya yüksek tansiyon gibi genel sağlığı ilgilendiren nedenlerle rutin kullandığınız ilaçlar varsa, mutlaka doktorunuzu bilgilendiriniz; aksi önerilmediği sürece diş çekimine rutin ilaçlarınızı kullanarak geliniz.
• Diabet hastalarından, o güne ait açlık kan şekerini ölçtürmeleri istenilebilir.
• Diş çekiminden önce dişlerinizi fırçalamanız ve antiseptik gargara ile ağzınızı çalkalamanız, çekim sonrası olması muhtemel iltihaplanmaları en aza indirecektir.

Diş Çekimi Sonrası İçin Tavsiyeler

• Çekimi müteakiben, çekim bölgesine konulan tamponu (steril gazlı bez) sıkı bir şekilde ısırmalısınız.
• Kan pıhtısı oluşumunu ve çekim sonrası yaranın iyileşmesini engelleyeceğinden, ağzınızı, sürekli çalkalamayınız ve sürekli tükürmeyiniz.
• Çekim yerini emmeyiniz, dilinizi veya kürdan gibi herhangi bir aleti sokup, çekim yerini kurcalamayınız. Açık olan kemik yapısı, birkaç gün içinde diş eti ile örtülüp kapanacaktır.
• Çekimi müteakip, alkol ve sigara kullanılmaması tavsiye edilir.
• Lokal anestezinin etkisi geçene kadar bir şeyler yememeli ve bir şeyler içmemelisiniz. Farkında olmadan uyuşuk bölgeleri ısırıp yaralayabilirsiniz.
• Diş çekiminden 24 saat sonra rutin ağız ve diş bakımına devam etmeniz uygun olur.
• Çekimi takiben iki gün, çok soğuk ve çok sıcak gıdalardan kaçınılması, ılık ve yumuşak gıdalar ile beslenilmesi önerilir.
• Diş hekiminiz tarafından tavsiye edilen ilaçları ve/veya genel sağlınız için önceden reçete edilmiş ilaçları hekiminizin tavsiyesi doğrultusunda kullanmanız uygun olur.
• Ağrınız olabilir. Özellikle lokal anestezinin etkisi geçerken ağrınız en yüksek düzeye ulaşabilir. Ağrı kesici kullanabilirsiniz. Ancak, ağrı kesici olarak aspirin benzeri ilaçları kullanmamalısınız. Aspirin dışındaki ağrı kesiciler için de hekiminize danışmanız uygun olur.
• İlk 24 saat içinde sızıntı şeklinde kanamanız olabilir. Ancak, çok kanamanız var ise ve/veya çekimden sonra şiddetli ağrılar meydana geliyor ve kötü ağız kokusu eşlik ediyorsa mutlaka diş doktorunuza başvurunuz.

Diş Çekimi Sonrası Protez Diş Tedavisine Başlanılması Tavsiye Edilir

Dişin çekilmesi nedeniyle, çekim yerinde boşluk oluşur. Oluşan boşluk, mümkün olan en kısa zamanda implant üstü protez diş veya diğer protez diş tedavi seçenekleri uygulanmak suretiyle giderilmelidir. Eğer çekim nedeniyle oluşan boşluk giderilmez ise;

• Boşluğun yanındaki ve karşısındaki diş kayarak yer değiştirir.
• Dişlerin yer değiştirmesi, estetik ve fonksiyonel açıdan bir kısım sakıncalara neden olur.
• Dişleri aksları ve konumları bozulabilir.
• Dişin çekilmesi, çene kemiği kaybına neden olur.
• Dişin kapanış şekline etki eder, çene eklemi problemlerine kadar giden olumsuz sonuçlar ile karşılaşılabilir.

ÇENE CERRAHİSİ

Ağız, diş ve çene çerrahisi, diş ve çene yapıları ile onların çevre dokularındaki, yaralanmaları, travmaları, defektleri, deformiteleri ve diğer hastalıkları tanıyan, tanımlayan ve sert ve yumuşak dokulardaki ve medikal-cerrahi tedavilerini gerçekleştiren diş hekimliği alanıdır.

Diş hekimliğinde, ağız, diş ve çene cerrahisi alanı pratik uygulamaları içinde en çok diş çekimi işlemi gerçekleştirilse de, ağız, diş ve çene cerrahisinin çok geniş bir pratik uygulama alanı vardır.

Diş çekimi, yirmi yaş dişleri ve diğer gömülü dişlerin çekimi, gömük köpek dişlerinin cerrahi olarak sürdürülmesi, diğer dişlere sürme sırasında cerrahi yardım, ağız hastalıklarının tedavisi, kök ucu rezeksiyonu, herhangi bir travma yada sair nedenlerle oluşan çene kırıklarının tedavisi, ortodontik cerrahiler, maxiller sinüs ile ilgili operasyonlar, ağız ve çevre dokulardaki iyi ve kötü huylu kanserler ile benzeri lezyonların tedavisi, çene-yüz ağrısı ve temporamandibular eklem bozukluklarının tedavisi, gerektiğinde protez iş tedavisi öncesi yapılacak cerrahi işlemlerle ağzın protez diş yapımı için elverişli hale getirilmesi, çene ve çevre dokulardaki doğumsal veya sonradan gelişen kistlerin tedavisi, diş kökenli iltihapların temizlenmesi, dişleri destekleyen dişetinin cerrahisi ve yapay kemik ve membranlar ile desteklenmesi, diş çekimi sonrası açılmış sinüs boşluklarını kapatılması ağız, diş ve çene cerrahisinin alanını oluşturur.