PORSELEN PROTEZ DİŞ TEDAVİLERİNDE ESTETİK

Protez dişlerde kusursuz estetik için, metal desteksiz porselen, olmazsa olmaz bir unsurdur demek yanlış olmaz. Bununla birlikte, porselen materyal kullanılması da tek başına yeterli değildir. Porselen protez diş yapım sürecinin her aşamasının bilim, sanat ve estetik süzgecinden geçmesi gerekir.

Nitekim, kötü yapılmış protezlerin en belirgin özelliklerinden bazıları diş etlerindeki bazen ince bir çizgi ve bazen kalın bir siyahlık veya morarma görülebilmesidir. Bu durum metal destekli porselen kullanımından ve yapılan restorasyonun diş, diş eti ve çevre dokularla uyumlu olmamasından kaynakladır.

Böyle bir uygulama estetik olarak kötü bir görüntünün yanında, gıda ve bakteri birikimine sebep olur. Bu birikimler de, diş eti kanamalarına ve diğer hastalıklara yol açar. Başarısız bir zirkonyum uygulamasında da aynı sonuçlar görülebilir.

Porselen, doğal dişi en iyi taklit edebilen bir materyaldir. Ancak, çiğneme kuvvetine karşı dayanaksız olduğu için bir metal desteği ihtiyaç duyar. Bu metal destek, genellikle krom-nikel alaşımlardır. Protezin altındaki bu metal destekler,  hiçbir şekilde görünmemekle birlikte, ışığı doğal diş gibi kırmazlar. Bu nedenle, porselen diş te, mat ve koyu bir görüntü oluşur ve protez diş yapay durur. Dişte derinlik ve canlılık yoktur.

Bu nedenle, protez dişlerde kusursuz estetik görüntüyü yakalamak için son yıllarda metal desteksiz porselenler kullanılmaktadır. IPS, Zirkonyum ve full porselen kuronlar başlıca metal desteksiz protez diş tedavisi yöntemlerdir. Diş hekimi, restorasyon yapılacak bölgenin ağız içindeki yerini ve hastanın estetik beklentisini de dikkate alarak, bu materyallerden biri veya bir kaçını protez diş tevadisinde kullanabilir. Bununla birlikte, günümüzde en çok uygulaması olan zirkonyum dişlerdir.

Bu konudaki ayrıntılı açıklamalarımızı zirkonyum bölümünde görebilirsiniz.

HAREKETLİ PROTEZLER

Hareketli protezler, hastaların kendi istekleri ile çıkartabilecekleri, eksik diş sayısının sabit bir protezle telafi edilemeyeceği durumlarda uygulanan diş protezleridir. Kendi içinde çeşitli alt bölümlere ayrılır.

TAM (TOTAL) PROTEZLER

Tam protezler ya da diğer adıyla total protezler, hastanın ağzında hiç diş kalmadığı durumlarda uygulanır. Kuvvet iletimi, destek ve tutuculuk protezin doku yüzeyine oturmasıyla sağlandığından tamamen doku destekli bir diş protezidir.

Son yıllarda, dişsiz hastalar için total protezler tek çare olmaktan çıktı. Çene kemiğine yerleştirilen implantlardan destek alınarak yapılan tutuculuğu çok yüksek protezlerle hastalara kendi dişleri gibi konfor sunulması mümkün hale geldi.

PARSİYEL (BÖLÜMLÜ) PROTEZLER

Ağızda kalan dişlerin gelecek yükü kaldırmayacağı, geniş diş eksiklikleri içeren durumlarda ya da dişsiz sonlanan eksik diş alanları olduğunda parsiyel (bölümlü) protezler uygulanır. Dayanak dişler üzerine gelen kroşelerle (kanca) protezin tutuculuğu sağlanır.

Dayanak dişler üzerindeki tırnaklarla ve protezin oturduğu doku tarafından desteklenmesinden dolayı diş-doku destekli bir protezdir. Bu tür protezlerde, kuvvet diş ve dokuya dağıtılmıştır.

Hassas Tutuculu (Çıtçıtlı) Protezler

Parsiyel protezlerde, destek dişler üzerinde yerleştirilen kroşeler özellikle ön dişlerde estetiği olumsuz yönde etkilemekte ve ayrıca plak birikimi ve dişlerde aşınmalar ve dişetlerinde harabiyete sebebiyet verilmesi, uygun olmayan kuvvetlerin dişlere iletilmesi ve stabilitenin iyi olmaması gibi bir takım dezavantajlar bulunmaktadır.

Dezavantajların artadan kaldırılması ve kancaların görünmesi istenmediği durumlarda, boşluğa komşu dişlerin kuronlanarak bu kuronlara döküm sırasında hassas tutucuların bağlanması ile yapılan protezlere de hassas tutuculu (ankerli) parsiyel protezler denilmektedir. Bu protezlerde, çıtçıt hastanın ağzında dışarıdan görülmeyecek şekilde dişlerin iç yüzeyine gizlenmiştir.

Hassas tutucular pahalı olduğu için bu tür protezlerin fiyatları, klasik parsiyel protezlerin fiyatlarından daha yüksektir.

Çıtçıtlı protezler, estetik, tutuculuk ve sağlık açısından klasik bölümlü protezlerden çok daha iyidir. Bakım ve temizlikleri daha kolaydır.

Diş Üstü (Overdenture) Protezler

Ağızda uyumsuzluk yaratacak, aşırı eğri, çapraşık ve uzamış dişler olduğunda, bu dişleri kaybetmektense boyları kısaltılarak ve kanal tedavileri yapılarak üzerine hassas tutucular uygulanabilir. Bu gibi dayanak dişin protez içinde kalıp, üzerine hareketli protezin uygulandığı protezler, diş üstü protezlerdir. Dişin kökünün ağız içinde kalması, kemik erimesini önleyecek ve diş köklerinin etrafındaki algılayıcılar kaybolmadığından hasta psikolojik bakımdan kendisini dişsiz olarak görmediği için daha iyi hissedecektir.

GEÇİCİ (İMMEDİAT) PROTEZLER

Ağızda kalan dişlerin tümünün çekilmesi gereken durumlarda, dişler çekildikten sonra takılan protezlere geçici protez denilmektedir. Bunun için dişler çekilmeden önce ölçü alınır ve model üzerinde dişler kazınarak önceden protez hazırlanır. İmmediat protezlerin en büyük avantajı hastanın hiç dişsiz kalmamasıdır. Ancak, çekim sonrası kemik ve yumuşak dokuların iyileşme sürecinde büzülmesi nedeniyle bu protezlerin zaman zaman yumuşak astarla beslenerek, altındaki doku ile uyumunun yeniden sağlanması gerekir. Dokuların tam olarak iyileşmesinden sonra bu durum altı ay sürebilir.

İMPLANT ÜSTÜ PROTEZLER

Hiç diş kalmayan ağızlarda, yakın zamana kadar tek tedavi seçeneği total protezler idi. Ancak, günümüzde, ister tek diş eksikliği olsun ister tam diş eksikliği, implant üstü protezler en iyi tedavi seçeneğidir.

Eksik diş sayısına ve implant uygulanacak kemiğin nitelik ve niceliğine göre implant sayısı belirlenir. İmplant sayısına göre de tek kuron, implant destekli köprü veya implant diş destekli köprü olmak üzere sabit protezler veya hassas tutucular kullanılarak implant doku destekli hareketli protezler yapılabilmektedir.

İmplantlar, geleneksel kaplama ve protezlere göre daha iyi bir fonksiyon sağlar ve estetik görüntü verir.

İmplantlar Üzerine Yapılabilecek Protez Çeşitleri

İmplantlar üzerine sabit porselen kaplamalar yapılabilmesinin yanında, hasta tarafından çıkarılabilecek hareketli protezler de planlanabilir. İmplant üzerine yapılacak protezin, sabit protez mi, hareketli protez mi olacağına somut vaka itibariyle diş hekimi karar verir.

İmplant konusunda, implant ana başlığı altında ayrıntılı bilgi yer almaktadır. Bu bölümden, implant nedir, implantın yapısı ve çeşitleri, implant nasıl yapılır, hangi durumlarda implant yapılır, implant markaları ve fiyatları hakkında bilgi edinilmesi mümkün bulunmaktadır.

ZİRKONYUM DİŞ

ZİRKONYUM DİŞ NEDİR

Zirkonyum diş denildiğinde, zirkonyumun metal destek yerine alternatif bir alt yapı malzemesi olarak kullanıldığı porselen protez dişleri anlamak gerekir. Zirkonyum dişler, zirkonyum oksit kuron, zirkon, zirkonya, zirkon diş, zirkonyum kaplama gibi ifadeler, zirkonyum destekli porselen kuron ve köprüler için kullanılan diğer ifadelerdir.

NEDEN ZİRKONYUM

Son on yılda, diş hekimliği klinik uygulamalarında zirkonyum materyalinin sıklıkla kullanılmasının ve zirkonyuma olan talebin artmasının bir çok nedeni vardır. Zirkonyum materyalinin estetik, dayanıklı ve biouyumlu olması bu nedenlerin başlıcalarıdır.

Porselen, doğal dişi en iyi taklit eden malzemedir. Ancak, çiğneme kuvvetine karşı yeterince dayanıklı değildir. Kırılabilir. Bu nedenle, direnci artırmak için protez porselen dişin alt yapısı olarak yıllarca metal destek kullanılmıştır. Ancak, metal destek ışığı doğal diş gibi kırmaz. Bu nedenle, porselen diş mat ve koyu görünür.

Zirkonyum,  metal destek yerine kullanılır. Zirkonyum, doku dostu bir malzemedir ve sağlamdır. Ayrıca, ışığı daha doğal kırar. Kokuya neden olmaz. Zirkonyum alerji yapmaz.

CAD CAM teknolojisinin gelişmesi ve diş hekimliğinde estetik beklentisinin yükselmesi, porselen dişlerin altında metal destek yerine zirkonyum destek kullanılmasına olan talebi artırmıştır.

Zirkonyum, metal desteksiz porselen diş ile özdeşleşmiş ise de, estetik beklentisinin yüksek olduğu hallerde metal alt yapı içermeyen full porselen, porselen lamina, IPS (empress porselen), gibi metal desteksiz porselen protez dişler ile translusent zirkonyum (full zirkonyum) dişler de vardır.

 ZİRKONYUM KAPLAMA KULLANILMASININ AVANTAJLARI

• Zirkonyum destekli porselenler, estetik yapısı nedeniyle doğal dişler gibi görüntü verir.
• Zirkonyumun ışığı geçirme özelliği vardır. Metal destekli porselen gibi koyu renk yansıması yapmaz.
• Metal destekli porselen kuronlarda özellikle gün ışığında ve fotoğraf flaşında oluşan opak görüntü zirkonyum kaplamalarda oluşmaz.
• Metal destek bazı bünyelerde alerjik reaksiyon yapabilir. Zirkonyum doku dostu bir malzemedir. Alerji yapmaz. Biyolojik uyumluluğu çok yüksektir.
• Metal destekli porselenlerde, ince alanlarda zamanla dişeti kenarında porselenin altında metalin renginden dolayı bazen gri, bazen mor renkte bir hat oluşur. Zirkonyum kaplamalarda böyle bir problem yaşanmaz.
• Diş eti hastalıklarında ve dişeti çekilmelerinde sıklıkla görülen diş eti morlukları zirkonyum porselen uygulamalarında görülmez.
• Zirkonyumun ısısal iletme katsayısı düşüktür. Yalıtkandır, ısıyı iletmez. Bu nedenle, sıcak soğuk hassasiyetini önler.
• Zirkonyumun direnci (dayanaklılığı) çok yüksektir (900 Mpa-1200 Mpa). Çiğneme kuvvetine karşı yüksek direnç gösterir. Kırılgan değildir.
• Çiğneme kuvvetine yüksek direnç göstermesi nedeniyle arka bölge dişlerde de rahatlıkla kullanılır. Böylelikle, arka bölge dişlerde de tam estetik bir görüntü sağlar.
• Zirkon diş, metal destekli porselen dişlere göre oldukça hafiftir.
• Zirkonyum, ağız sıvıları ile etkileşime girmez. Bu nedenle; zirkon, korozyon yaratmaz, ağızda metalik bir tat yaratmaz.
• Zirkon, metal destek gibi korozyona uğramadığı için ağız kokusu yapmaz.
• Zirkon, CAD CAM sistemi ile optik okuyucular marifetiyle işlenir. Bu nedenle, hata payı minumumdur. Ağızdaki dişlere çok iyi adapte olur.
• Zirkonyum alt yapı üzerine yerleştirilen porselene, yiyecek artıkları ve mikro organizmaların tutunma oranı düşüktür. Böylece daha iyi ağız hijyeni sağlanmış olur.

CEREC CAD CAM SİSTEMİ İLE ZİRKONYUM KAPLAMA TEDAVİSİ

CAD CAM (Computer Aided Design, Computer Aided Manufacturing-bilgisayar destekli dizayn, bilgisayar destekli üretim) teknolojisinin gelişmesi, diş hekimliğinde zirkonyumun kullanımını yaygınlaştırmıştır.

Diş hekiminin aldığı ölçü, özel program yüklenmiş bilgisayarlardaki lazerli tarayıcılar tarafından okunmakta ve kişinin diş yapısı üç boyutlu olarak elde edildikten sonra, bilgisayardan komut alan frezlerle, zirkonyum bloğu aşındırılmak suretiyle ölçüye uygun formda zirkonyum destek, daha sonra bu zirkonyum formun üzerine dişin doğal rengine uyması için porselen kaplama diş üretilmektedir.

Zirkonyum, CAD CAM teknolojisi ile işlendiğinden, altındaki dişe veya implanta oturma hassasiyeti çok iyidir. Zira, metal destekli porselenlerde, en iyi laboratuar şartlarında ve en iyi döküm yöntemleri ile dahi uyulmama hassasiyeti 110-150 mikron civarında iken, CAD CAM destekli zirkonyum kaplama uygulamalarında ise bu aralık 15-30 mikron aralığındadır. CNC tezgahların gelişmesi ile birlikte bu aralık değeri daha da düşmektedir.

Estetik diş hekimliği için, zirkonyum oksitin yanında somut vakanın özelliğine göre alüminyum oksit, magnezyum oksit veya doğal dişi birebir taklit edebilen cam seramik gibi bileşikler de kullanılabilmektedir.

ZİRKONYUM DİŞ FİYATLARI NEDEN YÜKSEKTİR

Zirkonyum veya zirkon porselen fiyatlarının, alternatif diş tedavi ücretlerine nazaran neden daha yüksek olduğu sıklıkla sorulmaktadır. Her şeyden önce belirtmek gerekir ki, estetik diş tedavisi fiyatları, diğer diş tedavisi fiyatlarına nispeten yüksektir. Zirkonyum, sağlıklı bir malzeme olmasının yayında, daha ziyade estetik amaçlı kullanılmaktadır. Zirkonyum diş fiyatlarının, yüksek olmasının üç nedeni vardır.

Kaliteli ve saf bir zirkonyumun fiyatı yüksektir.

Yeteri kadar saflaştırılmamış ve insan sağlığına zararlı unsurlar içeren zirkonyum bileşiklerinin diş hekimliğinde kullanılması sakıncalıdır. Kaliteli ve saf zirkonyumun fiyatı ise yüksektir.

Zirkonyumu İşleyen CAD CAM Fiyatı Yüksek Bir Teknolojidir.

Zirkonyumun, fiyatı yüksek olan üç boyutlu torna tezgahı olan CAD CAM’lerde işlenmesi, ileri teknoloji ürünü fırınlarda sinterlenmesi, zirkonyum diş tedavi ücretlerine yansıyan diğer bir unsurdur.

İnsan Emeğinin Niteliği :

Bir hizmetin fiyatlandırmasına ilişkin genel esaslar, diş hekimliği ve zirkonyumun işlenmesi alanında da geçerlidir. Zirkonyum altyapısı ve kaplama porselenin, bilim, sanat ve estetiğin birleştirilerek hastaya uygulanmasını gerekir. Bu itibarla, uzman diş hekimi veya diş hekimi tarafından diş kesim açısının çok iyi ayarlanması, kesiminin protez planlamasına göre çok iyi yapılması ve metal destekli protezlerde olduğu gibi, zirkonyum uygulamalarında da hekim tarafından çok iyi bir ölçü alınmış olması gerekir. İyi bir protez planlaması ve iyi bir ölçü alınması, estetik ve fonksiyonel zirkonyum kaplama uygulamasının ön koşuludur. Bu olmazsa, diğer aşamalar çok anlamlı olmaz. Bu nedenle, uygulamayı yapacak insan kaynağının niteliği nihai zirkonyum fiyatına etki eden diğer ve en önemli unsurdur.

TRANSLUSENT ZİRKONYUM

Zirkonyum, yakın zamana kadar porselen dişlerde metal destek yerine kullanılan bir alt yapı malzemesi idi. Ancak, günümüzde zirkonyum teknolojisindeki gelişmeler sonucu, tam kuron veya köprü protezler, tamamen zirkonyumdan imal edilebilmektedir.

Translusent zirkonyum  bloklarından CAD CAM cihazı ile kazınmış protez dişlere translusent zirkonyum kuron (translucent zirconia) veya full zirkonyum kuron denilmektedir. Translusent zirkonyum blokları, CAD CAM cihazı ile freze edilip, sinterleme ve glazleme işlemi yapıldıktan sonra protez diş kullanıma hazır hale gelmektedir.

Translusent (full) zirkonyum üretimine ilk başlanıldığında tek renk zirkonyum blokları piyasaya sunulmuş iken, günümüzde, zirkonyum blokları olası alternatif diş renklerine uyum sağlamak için teknolojinin verdiği imkanlar ile boyanmakta, gölgelendirilmekte ve doğal dişe uygun efektler ve formlar verilerek, farklı renklerde zirkonyum blokları elde edilebilmektedir. Zirkonya bloğu üreten firmalar tarafından, translusent zirkonyumlarda sunulan renk seçenekleri de her geçen gün artmaktadır. Ayrıca, diş hekimi tarafından veya diş hekiminin kodlaması ile diş teknisyeni tarafından glazleme aşamasında, zirkon dişlere renk efektleri verilerek renk yönünden diğer (doğal) dişlerin rengine uyumlu hale getirilmesi mümkün bulunmaktadır.

Translusent zirkonların geliştirilmesiyle, zirkonyum ile porselenin birleştirilmesinde ortaya çıkan bir kısım riskler elimine edilmiş; ayrıca, zirkonyum porselenin kırılma riski ortadan kaldırılmış ve mono blok zirkonyum kullanılarak çiğneme kuvvetine maksimum dayanıklı ve aynı zamanda estetik protez dişler üretilebilir hale gelmiştir.