DİŞ ÇEKİLMESİ, KEMİK ERİMESİ VE İMPLANT

İnsan vücudu, “bir organı kullanmak, kullanmıyorsa kaybetmek” ilkesi üzerine çalışır. Düzenli spor yapıldığında kasların gelişmesi, felç gibi hallerde de kullanılamayan kol veya bacak kaslarının küçülmesi buna örnektir. Genelde insan kemiği, özelde çene kemiği de aynı prensiple çalışır. Dişlerin veya diş implantlarının varlığı ve ısırma sırasında kemiğe kuvvet uygulanması çene kemiğini güçlendirir ve bir arada tutar. Dişlerin çekilmesi halinde ise, dişleri tutmak için kemiğe gerek yoktur. Bu nedenle, kemik, erime ve yıkım sürecine girer. Kemik erimesi denilen durum meydana gelir. Bu itibarla, çekilen dişlerin yerine implant yapılması, çene kemiğinin erimesini ve küçülmesini engeller. Kemik kayıp oranı tüm bireylerde aynı olmamakla birlikte, dişlerini kaybeden herkes de kemik yıkımı kaçınılmazdır.

ÇENE KEMİĞİ ERİMESİNİN NEDENLERİ

Dişlerin çekilmesinin yanı sıra, diş kökünde enfeksiyon, kist ve tümör oluşması, dişeti hastalıkları, bruksizm, diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlıkları, hatalı yapılan dolgu, hatalı yapılan sabit ve hareketli protezler ile kullanım süresini doldurmuş protezler ile kazalar da kemik kaybına/kemik erimesine neden olabilir.

İmplant üstü protezler hariç eksik dişleri yerine koymak için yapılan, diğer protetik diş tedavileri çok iyi yapılmış olsa dahi, kemiği tutan bir yapı olmayacağı için nisbi de olsa kemik kaybı (kemik erimesi) kaçınılmaz olacaktır.

ÇENE KEMİĞİ ERİMESİNİN DİĞER OLUMSUZ SONUÇLARI

1-Sinirlerin Açığa Çıkması ve Protez Kullanamama

Aşırı kemik kaybında alt çene çok incelir. Alt çene kemiğinin içinden geçen ve küçük azı dişlerin kökleri hizasında kemikten dışarı çıkan bir sinir bulunmaktadır. Hastanın hareketli protezini kullanması bu sinire baskı yaptığında hasta iğne batması gibi acı hisseder ve hareketli protezini kullanamaz.

2-Estetik Problemler

Dişlerin ve çene kemiğinin kaybı durumunda; Yüz görüntüsü kısalmış, alt çenenin ucu buruna yaklaşmış görünür. Profilden bakıldığında, alt çene üst çeneye göre öndeymiş gibi bir görüntü oluşur. Çene kemiği kaybına bağlı olarak, yüz kasları, çiğneme kasları ve dudak kasları deforme olur, yanak ve dudak desteği kaybolur. Alt yüz yüksekliğinde önemli bir kayıp olmasının yanı sıra, üst yüzde sarkma ve buruşuk bir görüntü ortaya çıkar. Bu nedenle, kemik kaybı yaşlı görünmenin önemli bir faktörüdür.

3-Tedavi Maliyetinin (Fiyatının) Artması veya Tedavinin Olanaksızlaşması, Fonksiyon Kaybı

İmplant diş tedavisinde, çene kemiğinin anatomisi çok önemlidir. Standart bir diş implantı yapılabilmesi için kemiğin en az 5-6 mm kalınlığında ve 10-12 mm yüksekliğinde olması istenir. Çene yapısının ve kemiğinin küçük olması, alt çenede sinirin yukarı bölgeden geçmesi implant yapılmasını bazen güçleştirir. Bazen de olanaksız kılar. Zamanında implant yapılmaması sonucu çene kemiğinin erimesi halinde ise, ileriki aşamada implant yapımını daha da güçleştirir, bu gibi hallerde implantla tutuculuğu sağlanmış hareketli protezler kullanılabilir. Üst çene ise, maksiller sinüse yakın bir yerdedir. Sinüslerin genişlemesi ve/veya çekilen dişin yerine aşağı sarkması implant yerleştirmeyi zorlaştırır. Bazı hallerde de, diş implantı yerleştirilmesinden önce sinüs lifting operasyonunu zorunlu kılar. Kemiğin yetersiz olduğu bazı durumlarda, vücudun diğer bölgelerinden kemik nakli gibi ikinci bir operasyon veya kemik grefti yapılması çözüm olabilir. Ancak, bu alternatifler tedaviyi zorlaştırdığı gibi toplam implant tedavi fiyatını da artırır. Hatta, bazı vakalarda aşırı kemik kaybı, implant yapımını imkansız kılabilmektedir.

DİŞLERİN ÇEKİLMESİ HALİNDE, İMPLANT NE ZAMAN YAPILMALI ?

Yukarıda belirtildiği üzere, doğal dişlerin çekilmesi veya kaybedilmesi  halinde zaman geçirilmeksizin (ideali 2-3 ay) diş hekimi tarafından implant tedavisinin yapılması; kemik kaybının önlenmesi, fonksiyon kaybına sebebiyet verilmemesi, estetik problemlere ve erken yaşlanmaya neden olunmaması ve işlem maliyetlerinin, dolayısıyla toplam tedavi fiyatının düşürülmesi açısından çok önemlidir.

İMPLANT NASIL YAPILIR ?

İmplant tedavisinde en çok merak edilen hususlardan birisi de, implant nasıl yapılır sorusunun cevabıdır. Bu bölümde, implant nasıl yapılır sorusunun kısa cevabını bulacaksınız.

Muayene:

İmplant tedavisi birbirini takip eden farklı aşamalardan oluşur. İmplantın en önemli aşaması, planlanması aşamasıdır. Planlama yapılabilmesi için ilk olarak hasta muayene edilir. Öncelikle, hastanın genel sağlığının implant tedavisine uygun olması gerekir. Hastanın genel sağlık durumu implant tedavisine uygunsa, ağız içi muayenesine geçilir.

Yapılan ilk muayeneden sonra hastanın ağız içi durumunun da implant tedavisine elverişli olup olmadığı incelenir. İmplant tedavisine karar verilirken, panoramik röntgen filmlerinden yararlanır. Bununla birlikte, son yıllarda üç boyutlu görüntü veren tomogrofiler, özellikle implant tedavilerinde rutin kullanıma girmiştir. Panoramik röntgen filmi iki boyutlu görüntü verirken, tomografi üç boyutlu görüntü verir. Tomografiler ile kemiğin boyu ve yüksekliği net olarak ölçülebildiğinden, implant planlama ve uygulamasında hata olasılığı minumuma iner.

İmplantın Planlanması

İmplantın en önemli aşaması planlama aşaması olduğundan, yanlış planlanmış ve uygulanmış implant tedavisi, ileride telafisi imkansız sonuçlara yol açabilir.

Muayene sonucu elde edilen bulgular, tomografiden elde edilen verilerle birleştirilerek, çene kemiğinin implant yerleştirilmesine uygun olup olmadığına karar verilir. Çene kemiği implant yerleştirilmesine uygunsa, somut vakaya en uygun implant planlaması yapılır. İmplantın çenenin hangi bölgesine yerleştirileceğine ve yerleştirilecek implantın, tipi, çapı ve boyutuna karar verilir. Ortaya çıkan verilere göre, kullanılacak implant markası, tespit edilen markanın hangi çeşidinin kullanılacağı netleştirilir.

Planlamada, hastanın estetik beklentisi de dikkate alınır. Özellikle, ön grup dişlerde estetik planlama ve uygulama çok önemlidir.

İmplantın Çene Kemeğine Yerleştirilmesi Operasyonu

İmplant operasyonu lokal anestesi altında yapılır. Yaygın olarak bilinenin aksine, implant çene kemiğine çakılmaz. Diş hekimi,  basit bir cerrahi operasyon ile diş implantını çene kemiğine yerleştirir. Bununla birlikte, implant yerleştirilmesinin basitliği, işlemin önemini ortadan kaldırmaz. İmplantın çene kemiğine yerleştirme işlemine implantasyon da denilir.

Operasyon aşamasında, öncelikle, amaca uygun frezler yardımı ile implantın çene kemiğinde yerletirileceği yuva açılır. Diş implantı, çene kemiği içinde açılan yuvaya yerleştirilir.

Operasyon süresi, uygulanacak implant sayısına, somut vakaya, kemik artırımı işlemleri ve sinüs lifting gibi işlemler yapılıp yapılmadığına göre 10-90 dakika arasında değişebilir.

Operasyon sırasında, hasta hiçbir ağrı duymaz. Ancak, bir miktar baskı hissedebilir.

Operasyonu müteakip, İmplant uygulanan bölgenin şişmemesi için, bölgeye ilk 24 saat boyunca soğuk kompress uygulaması tavsiye edilir.

İyileşme Aşaması

Çene kemiğine yerleştirilen implantın, kemiğe kaynaşması için belirli bir süre geçmesi gerekir. İmplantın çene kemiği ile kaynaşması işlemine osseoentegrasyon denilir.

Çene kemiğine yerleştirilen implant, üst çenede 2-3 ay, alt çenede ise 1.5-2 ay içinde çene kemiğine kaynaşma işlemini tamamlar. Ancak; bu süreler, somut vakaya ve kullanılan implantın türüne göre değişebilir.

Bu süre içinde, estetik ve fonksiyon gereksinimleri dikkate alınarak hastaya, diş eti destek alınmaksızın geçici protez diş uygulaması yapılabilir.

İyileşme aşamasında diş hekimi tarafından gerekli görülürse, hasta belirli zaman dilimlerinde muayene edilip, röntgen filmi yardımıyla iyileşme aşaması izlenir.

Protez Diş Yapımı Aşaması

İmplant tedavisinde asıl amaç, yapay diş kökü olan implant üzerine protez diş yapmaktır. Bu nedenle, implant bir amaç değil, araçtır. İmplatın işlevi, diş kökünü taklit etmesi ve üzerine protez diş yapımına olanak sağlamasıdır.

İmplant çene kemiğine kaynaştıktan ve yumuşak dokunun iyileşmesi tamamlandıktan sonra, diş implantının üzerine protez dişin yapımı ve yerleştirilmesi aşamasına geçilir.

İyileşme bitiminde, öncelikle, iyileşme başlıkları takılır, bir hafta sonra da implantın üst parçası olan abutmentler yerleştirilir. Protez dişler, bu abutmentler üzerine yerleştirilecektir.

Protez aşamasının ilk işlemi olarak, başlangıçta planlanan tedavi doğrultusunda, protez diş yapımına yönelik gerekli ölçüler alınır. Alınan  ölçüye uygun olarak yapılan protez dişler, implant üzerine uyumlanır.

İmplantın üzerine yapılacak protez diş, bazen tek kuron, bazen köprü, bazen de tam protez olabilir.